Báo chí thường xuyên đưa tin về việc xe mất lái gây tai nạn. Nhiều bạn đọc lo lắng hỏi hệ thống lái không an toàn mà xe vẫn được cấp phép lưu thông là do ai. Có phải do đăng kiểm không?
Thực tế, việc đăng kiểm qua loa, thiếu trách nhiệm lẫn thiếu tay nghề là có. Tuy nhiên chuyện mất lái trong đa số vụ tai nạn mà báo chí đưa tin, là khác.
Trong đa số vụ tai nạn mà báo dùng từ “mất lái”, nguyên nhân không phải do xe mà đa phần là do sự mất kiểm soát của người lái như hoảng hốt/giấc ngủ trắng/”đơ” suy nghĩ trong tích tắc/xe bị nổ lốp (nhất là lốp trước)/không làm chủ tốc độ khi vào cua hoặc vượt, tránh chướng ngại vật… Ở một số trường hợp là do hoảng hốt đạp nhầm chân thắng và chân ga, thường xảy ra khi người quen lái xe số tự động lâu lâu sử dụng xe số sàn.
Ở một số trường hợp là do hoảng hốt đạp nhầm chân thắng và chân ga
Nếu hệ thống lái và trợ lực tay lái hoặc rô-tuyn trục trặc, nó sẽ là một quá trình ăn mòn nhiều tháng liền và tài xế sẽ nhận ra, chỉ trừ khi trục truyền động tay lái gãy đột ngột. Điều này cực hiếm khi xảy ra.
Vì vậy nếu không có kết quả giám định kỹ thuật an toàn chiếc xe gây tai nạn của cơ quan tố tụng thì không có cơ sở để hiểu là xe “mất lái” do bộ phận lái không bảo đảm an toàn.
Nên tình trạng “mất lái” trong các vụ tai nạn trên là từ dân gian của giới lái xe chỉ tình trạng của người lái. Nó không phải là từ kỹ thuật để chỉ sự thiếu an toàn của bộ phận lái và trợ lực tay lái!
Đa số các nhà báo viết những tin này hoặc không lái xe nên không biết. Hoặc biết và đều đưa nguyên nhân “mất lái” theo trình bày của tài xế (tức là mất kiểm soát) rồi nghĩ ai cũng biết như mình, nên không giải thích. Khiến bạn đọc nhầm là bộ phận lái của xe có vấn đề!
Nhưng nói rộng ra, viết tin mà không hiểu nội hàm của các khái niệm trong tin, cứ viết như đúng rồi thì nhiều nhà báo hay mắc lắm, không riêng chuyện xe và lái!
Đức Hiển